Artykuły pro zdrowotne

Objawy i leczenie nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy to specyficzne zaburzenie, w którym narząd ten zaczyna produkować zbyt wiele hormonów w stosunku do rzeczywistych potrzeb organizmu. Dotyczy to trijodotyroniny T3 oraz tyroksyny T4, odpowiedzialnych za regulację funkcji znacznej części tkanek powiązanych z metabolizmem i termogenezą. Za kontrolowanie czynności tarczycy odpowiada przysadka mózgowa, pobudzająca produkcję hormonów T3 i T4 poprzez uwalnianie hormonu tyreotropowego TSH.

Przyczyny nadczynności tarczycy

Wzrost stężenia hormonów tarczycy przyczynia się do zmniejszenia uwalniania TSH przez przysadkę. Niedobór tych hormonów podnosi natomiast produkcję TSH, co pobudza tarczycę do zwiększonej produkcji T3 i T4. W praktyce oznacza to, że tarczyca oraz przysadka pozostają ze sobą w ścisłej zależności. Przyczyną nadczynności tarczycy są zwykle zaburzenia autoimmunologiczne w formie choroby Gravesa i Basedowa, w przebiegu której występuje pobudzenie tarczycy do produkcji hormonów przez własne przeciwciała. Innym powodem mogą być guzki tarczycy, guz autonomiczny tarczycy czy wole guzkowe nadczynne. Do nieco rzadszych przyczyn nadczynności zalicza się poporodowe zapalenie tarczycy, a także podostre zapalenie tarczycy na skutek przebytej wcześniej infekcji wirusowej. Szczegółowych informacji może udzielić lekarz endokrynolog.

Objawy nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy należy do najczęściej występujących schorzeń endokrynologicznych, a w samej Polsce zmaga się z tym zaburzeniem nawet 1-2 proc. dorosłych. Zaburzenie to pojawia się głównie u kobiet w wieku 20 – 40 lat, natomiast bardzo rzadko dotyka dzieci. Do podstawowych objawów sugerujących nadczynność tarczycy zalicza się uderzenia gorąca, drżenie rąk, wzmożoną potliwość czy nerwowość, rozdrażnienie i niepokój. Symptomem zaburzenia jest też spadek wagi, który pojawia się nawet mimo zwiększonego apetytu. Chory może mieć tendencję do częstszego oddawania stolca lub biegunek. Nadczynność objawia się też osłabieniem siły mięśniowej, przyspieszeniem czynności serca i uczuciem jego kołatania, wypadaniem włosów oraz symptomami ocznymi – wytrzeszczem, obrzękiem i zaczerwienieniem spojówek lub powiek czy podwójnym widzeniem. U kobiet występują też zaburzenia miesiączkowania i niepłodność.

Rozpoznanie nadczynności tarczycy

W przypadku stwierdzenia objawów sugerujących nadczynność tarczycy, konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznej diagnostyki. Pacjenci mogą zdecydować się na konsultacje online z endokrynologiem, który zbierze wywiad medyczny i zadecyduje o potrzebie oznaczenia stężenia TSH w surowicy. Tego rodzaju badanie wykonuje się z próbki krwi, jednak nie musi być ona pobierana na czczo. Jeżeli nadczynność tarczycy daje bardzo ciężki objawy, pacjent powinien być w trybie pilnym przekierowany do szpitala. W przypadku nieprawidłowego wyniku badania oceniającego stężenie TSH, niezbędny będzie pomiar stężenia wolnych hormonów tarczycy. Niedoczynność jest rozpoznawana przy obniżonym TSH i jednocześnie podwyższonym FT3 lub FT4 w surowicy.

Leczenie nadczynności tarczycy

Sposób leczenia nadczynności tarczycy jest w dużym stopniu zależy od przyczyn rozwoju zaburzenia. Aby dokładnie je określić, specjalista wykonuje odpowiednie badania. USG tarczycy pozwala np. na stwierdzenie obecności zmian ogniskowych czy obniżonej echogeniczności. Nadczynność tarczycy jest leczona na różne sposoby, które ustala lekarz prowadzący. Terapia dobierana jest do stopnia nasilania zaburzenia, wieku pacjenta czy współwystępujących schorzeń. W procesie leczenia przydatne są konsultacje online z endokrynologiem, który może indywidualnie określać najlepsze metody. Z reguły na początek stosuje się środki zmniejszające produkcję hormonów tarczycy, na które wystawiana jest recepta. Pacjent przyjmuje te leki nawet w przypadku planowania innej metody leczenia, np. operacyjnej lub z wykorzystaniem jodu promieniotwórczego. Farmakoterapia trwa z reguły przez okres od kilku miesięcy do nawet jednego roku.