Ospa wietrzna to choroba zakaźna, która jest bardzo charakterystyczna dla wieku dziecięcego. Każdego roku odnotowuje się około 140 tys. zachorowań w Polsce, z czego zdecydowana większość dotyczy dzieci w wieku do 9 lat. Za zakażenie ospą wietrzną odpowiada wirus VZV. Aby infekcja się rozwinęła, wystarczy nierzadko jednorazowy kontakt z zakażoną osobą. Sam chory pacjent jest najbardziej zakaźny w okresie do dwóch dni przed pojawieniem się wysypki, aż do wystąpienia ostatnich strupków.
Przebieg ospy wietrznej u dzieci
Ospa u dzieci najczęściej przenoszona jest drogą kropelkową. Wirus może być rozprowadzany także przez wiatr, nierzadko na odległości sięgające kilkudziesięciu metrów. Z reguły dzieci zarażają się od swoich rówieśników, a sama choroba ma przebieg łagodny. Ospa wietrzna rozwija się w organizmie dość długo, dlatego jej pierwsze objawy pojawiają się po paru tygodniach od samego zakażenia. Najbardziej charakterystycznym symptomem są zmiany skórne, takie jak krostki i pęcherzyki. Rzadziej na ospę wietrzną chorują dzieci karmione piersią, ponieważ zawarte w mleku przeciwciała stanową naturalną ochronę. Ryzyko zachorowania wzrasta wówczas, gdy matka sama wcześniej nie przechodziła tej choroby. W takim przypadku mleko nie posiada niezbędnych przeciwciał. Ospa wietrzna u dzieci jest wyjątkowo zaraźliwa, ponieważ mogą one łatwo rozprowadzać zarazki w przedszkolach i szkołach.
Objawy ospy u dzieci
W przypadku wirusa ospy wietrznej, okres inkubacji wynosi średnio 2-3 tygodnie. Pierwsze symptomy zaczynają się pojawiać dopiero po tym czasie. Należy do nich osłabienie, złe samopoczucie, brak apetytu, ból mięśni i głowy czy gorączka sięgająca 39 st. C, a także swędząca wysypka. Jeżeli temperatura ciała dziecka jest bardzo wysoka, warto pomyśleć o zamówieniu wizyty pediatrycznej do domu. Dobrym rozwiązaniem może być także pediatra online 24h, z którym można przeprowadzić zdalną konsultację. W ten sposób dziecko uniknie stresu wiązanego z wizytą w gabinecie lekarskim. Wysypka podczas ospy pojawia się na skórze gładkiej i owłosionej, a także błonach śluzowych gardła, jamy ustnej i narządów płciowych. Rzadziej występuje na nogach i rękach. Początkowo ma formę czerwonych plamek, szybko zmieniających postać na pęcherzyki z przeźroczystym płynem. Po czasie pękają i zyskują postać strupków, które odpadają po ok. 8 dniach i zwykle nie pozostawiają po sobie śladów. W przebiegu ospy wysypka pojawia się kilka razy, dlatego na ciele dziecka przez cały czas występują wykwity w różnych formach morfologicznych.
Diagnostyka ospy u dzieci
Wskazaniem do wizyty u lekarza powinny być pierwsze wykwity, które pojawią się na skórze dziecka. Pomocna w interpretacji objawów jest e-konsultacja, którą oferuje np. internista online. Sama ospa wietrzna nie sprawia zwykle trudności w diagnostyce. Lekarz ocenia zmiany skórne dziecka, wykrywając w ten sposób symptomy. W niektórych przypadkach zaleca się przeprowadzenie badań serologicznych, badań wykrywających materiał genetyczny wirusa poprzez technikę PCR czy izolację wirusa z płynu pobranego z pęcherzyków. Dziecko nie powinno rozdrapywać pęcherzyków, ponieważ może to doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego i pozostawienia nieestetycznych blizn. Po przepoceniu zaleca się zakładanie nowego ubrania, a także regularną wymianę pościeli czy ręczników. Swędzenie zmian skórnych nasila wysoka temperatura, dlatego dziecku nie może być za ciepło.
Leczenie ospy wietrznej u dzieci
W leczeniu ospy wietrznej stosuje się przede wszystkim środki przeciwbólowe i łagodzące swędzenie preparaty przeciwhistaminowe. Z reguły są to leki na bazie paracetamolu. Lekarz może też zapisać dziecku leki uspokajające, pozwalające małemu pacjentowi na spokojne zaśnięcie i przespanie nocy. Przy ospie wietrznej nie należy podawać środków z aspiryną, ponieważ grozi to ryzykiem rozwoju zespołu Reye’a. Dziecko nie musi przebywać w łóżku, jeśli nie jest osłabione i nie ma gorączki. Jeżeli nie występuje poprawa stanu chorego, warto utrzymywać stały kontakt z lekarzem. Wątpliwości co do przebiegu leczenia rozwiać może pediatra online, który udziela konsultacji bez konieczności wychodzenia z domu.
Leki stosowane przy ospie wietrznej
Jako lek przeciwwirusowy zastosować można acyklowir, który skutecznie łagodzi nieprzyjemne objawy i skraca czas trwania choroby. Z reguły środek ten sprawdza się u dzieci starszych, a także przy cięższym przebiegu schorzenia. Rutynowo nie jest zalecane leczenie acyklowirem, jeżeli pacjent znajduje się poniżej 12. roku życia. Środek ten powinno się aplikować w ciągu doby od wystąpienia pierwszych objawów ospy, ponieważ w innym przypadku nie zadziała. Do smarowania swędzących zmian najczęściej stosuje się rozwór wodny lub gencjanę. W przypadku łagodnego przebiegu i braku powikłań, po zakończeniu leczenia ospy nie jest konieczny dalszy nadzór lekarski. Jeżeli pod wpływem choroby wystąpiły cięższe uszkodzenia, dziecko powinno być dalej kontrolowane.